ଭାରତୀୟ ସିନେ ଲେମାର ଏକ ଅମୟ ନାୟକ, ବଲିଉଡର ‘ହି-ମ୍ୟାନ୍’ ନାମରେ ପରିଚିତ ଧର୍ମେନ୍ଦ୍ର ଦେଓଲ ୨୪ ନଭେମ୍ବର ୨୦୨୫, ସୋମବାର ସକାଳେ ମୁମ୍ବାଇର ତାଙ୍କ ଜୁହୁ ରେସିଡେନ୍ସରେ ୮୯ ବର୍ଷ ବୟସରେ ଚିରବିଦାୟ ନେଲେ। ବୟସ୍ ସମ୍ବନ୍ଧୀୟ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ସମସ୍ୟା ଓ ଶ୍ବାସକୋଷ ସମ୍ବନ୍ଧୀୟ ଅସୁବିଧାରୁ ମୃତ୍ୟୁବରଣ କରିଥିବେ ଏହି ମହାନାୟକ। ଏହା ଭାରତୀୟ ସିନେମାର ସୁନାମୀ ଯୁଗର ଏକ ଅନ୍ତ ଭାବରେ ଦେଖାଯାଉଛି, ଯେଉଁଠାରେ ଧର୍ମେନ୍ଦ୍ରଙ୍କ ମତ ଅନ୍ୟ କେହି ନାୟକ ନଥାଏ।
ଧର୍ମେନ୍ଦ୍ର, ଯାହାଙ୍କୁ ପ୍ରେମରେ ‘ଧରମ୍ ପାଜୀ’ କୁହାଯାଏ, ଏହା ମହାମାରୀ ପରେ ବଲିଉଡର ଆହୁରି ଏକ ମହତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ କ୍ଷତି। ତାଙ୍କ ମୃତ୍ୟୁବର୍ଣ୍ଣରେ ଦେଶବ୍ୟାପୀ ଶୋକର ଲହରୀ ଉଠିଛି। ସୋମବାର ସକାଳେ ତାଙ୍କ ଘର ପାଖରେ ଆମ୍ବୁଲାନ୍ସ ଦେଖାଯିବା ପରେ ସୋସିଆଲ୍ ମିଡିଆରେ ଅଫିସିଆଲ୍ ନିଶ୍ଚିତକରଣ ଆସିବା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଅନେକ ଅସତ୍ୟ ସୁନ୍ଦର ପ୍ରଚାର ହୋଇଥିଲା। କିନ୍ତୁ ପରବର୍ତ୍ତୀ ସମୟରେ ଆଇଏଏନ୍ଏସ୍ (IANS) ସହ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ମୁଖ୍ୟ ମିଡିଆ ସ୍ରୋତ ଏହାକୁ ନିଶ୍ଚିତ କରିଛନ୍ତି।
ତାଙ୍କ ପୁତ୍ର ସନ୍ନୀ ଦେଓଲଙ୍କ ଦଳ ପୂର୍ବରୁ ଅସତ୍ୟ ସୁନ୍ଦରକୁ ନିଷେଧ କରିଥିଲେ, କିନ୍ତୁ ଆଜି ଏହା ବାସ୍ତବ ହୋଇଯାଇଛି।ଧର୍ମେନ୍ଦ୍ରଙ୍କ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ସମସ୍ୟା ଏକାଧିକ ଦିନରୁ ଚାଲିଆସୁଥିଲା। ୩୧ ଅକ୍ଟୋବର ୨୦୨୫ରେ ଶ୍ବାସକୋଷରେ ଅସୁବିଧା ହେବାରୁ ମୁମ୍ବାଇର ବ୍ରେଚ୍ କ୍ୟାଣ୍ଡି ହସ୍ପିଟାଲ୍ରେ ଭର୍ତ୍ତି ହୋଇଥିଲେ। ୧୦ ନଭେମ୍ବରରୁ ଭେଣ୍ଟିଲେଟର୍ ସହାୟତାରେ ରହିଥିଲେ ଏବଂ ୧୨ ନଭେମ୍ବରରେ ଘରକୁ ଫେରାଇଲେ। କିନ୍ତୁ ଘରରେ ଚିକିତ୍ସା ଚାଲୁ ଥାଏ ସମୟରେ ବୟସ୍ ସମ୍ବନ୍ଧୀୟ ସମସ୍ୟା ତାଙ୍କୁ ନେଇଯାଇଛି। ଏହା ତାଙ୍କ ୯୦ତମ ଜନ୍ମଦିନ (୮ ଡିସେମ୍ବର) ପୂର୍ବରୁ କେବଳ କିଛି ଦିନ ପୂର୍ବେ ଘଟିଛି।
ସିନେମା ଜୀବନର ଅମର ଅଧ୍ୟାୟ୧୯୩୫ରେ ଲୁଧିଆନାରେ ଜନ୍ମଗ୍ରହଣ କରିଥିବା ଧର୍ମେନ୍ଦ୍ର ୧୯୬୦ରେ ‘ଡିଲ୍ ଭି ତେରା ହମ୍ ଭି ତେରେ’ ଚଳଚ୍ଚିତ୍ରରେ ଅଭିନୟ ଆରମ୍ଭ କରିଥିଲେ। ୬୦ ବର୍ଷରୁ ଅଧିକ ସମୟରେ ୩୦୦ରୁ ଅଧିକ ଚଳଚ୍ଚିତ୍ରରେ ଅଭିନୟ କରି ରୋମାନ୍ସ, ଆକ୍ଷନ୍, କମେଡି ଓ ଗାନ୍ଧୀୟ ନାଟକୀୟ ଭୂମିକାରେ ନିଜକୁ ସ୍ଥାପନ କରିଥିଲେ। ‘ଫୁଲ୍ ଓଡ଼ ପଥର’, ‘ମେରା ଗାଁ ମେରା ଦେଶ’, ‘ଯାଦୋନ୍ କି ବାରାତ’, ‘ସୀତା ଓଡ଼ ଗୀତା’, ‘ଚୁପକେ ଚୁପକେ’ ଓ ସବୁଠାରୁ ମହତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ‘ଶୋଲୟ’ (୧୯୭୫)ରେ ତାଙ୍କ ଭୀମ ଓ ଭୀଷମ ଚରିତ୍ର ଦର୍ଶକଙ୍କୁ ମୁଗ୍ଧ କରିଥିଲା। ଏହି ଚଳଚ୍ଚିତ୍ରରେ ଅମିତାଭ ବଚ୍ଚନ୍ଙ୍କ ସହ ତାଙ୍କ ଜୟ-ବୀରୁ ଯୋଡ଼ା ଭାବରେ ଚିନମା ଇତିହାସରେ ଅମର ହୋଇଛନ୍ତି।
ଫିଲ୍ମଫେୟାର୍ ପୁରସ୍କାରରେ ଚାରି ଥର ସର୍ବଶ୍ରେଷ୍ଠ ଅଭିନେତା ପୁରସ୍କାର ଓ ୨୦୧୨ରେ ପଦ୍ମଭୂଷଣ୍ ସମ୍ମାନ ପାଇଥିଲେ। ତାଙ୍କ ପ୍ରୋଡ଼କ୍ସନ୍ ‘ଘାୟାଲ୍’ ରାଷ୍ଟ୍ରୀୟ ଚଳଚ୍ଚିତ୍ର ପୁରସ୍କାର ଜିତାଇଥିଲା। ପୂର୍ବବର୍ତ୍ତୀ ସମୟରେ ‘ରୋକି ଓଡ଼ ରାଣୀ କି ପ୍ରେମ କାହାନୀ’ (୨୦୨୩)ରେ ଅଭିନୟ କରିଥିଲେ ଏବଂ ଶେଷ ଚଳଚ୍ଚିତ୍ର ‘ଇକ୍କିସ୍’ (ସିରାମ୍ ରାଘବାନ୍ ସଂନିର୍ଦ୍ଦେଶିତ, ୨୫ ଡିସେମ୍ବର ୨୦୨୫ରେ ରିଲିଜ୍)ରେ ଅମିତାଭଙ୍କ ନାତି ଅଗସ୍ତ୍ୟା ନନ୍ଦାଙ୍କ ସହ ଦେଖାଯିବେ।
ପରିବାର ଓ ରାଜନୈତିକ ଜୀବନ ଧର୍ମେନ୍ଦ୍ରଙ୍କ ପ୍ରଥମ ପତ୍ନୀ ପ୍ରକାଶ କାଉରଙ୍କ ସହ ଚାରି ସନ୍ତାନ – ଅଭିନେତା ସନ୍ନୀ ଦେଓଳ, ବବ୍ବୀ ଦେଓଲ ସହ ଅନ୍ୟ ଦୁଇ ଝିଅ। ୧୯୮୦ରେ ସହ-ଅଭିନେତ୍ରୀ ହେମା ମାଲିନୀଙ୍କ ସହ ବିବାହ କରି ଝିଅ ଏଶା ଦେଓଲ ଓ ଅହାନା ଦେଓଲଙ୍କୁ ଜନ୍ମ ଦେଇଥିଲେ। ଏହି ପରିବାର ସମୟରେ ଏକଜୁଟ୍ ରହିଛି। ୨୦୦୪ରୁ ୨୦୦୯ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଭାରତୀୟ ଜାତୀୟତାବାଦୀ ପାର୍ଟି (ବିଜେପି)ରୁ ବିକାନେରରୁ ସାଂସଦ ଭାବେ ରାଜନୈତିକ ଜୀବନ ଯାପନ କରିଥିଲେ।
ଅନ୍ତିମ ସଂସ୍କାର ଓ ଶ୍ରଦ୍ଧାଞ୍ଜଳି
ଧର୍ମେନ୍ଦ୍ରଙ୍କ ଅନ୍ତିମ ସଂସ୍କାର ମୁମ୍ବାଇର ଭାଇଲେ ପାର୍ଲେରେ ଥିବା ପବନ୍ ହାନ୍ସ୍ ଶ୍ମଶାନଘାଟରେ ସମ୍ପନ୍ନ ହୋଇଛି। ହେମା ମାଲିନୀ, ଏଶା ଦେଓଳ, ସନ୍ନୀ-ବବ୍ବୀ ଦେଓଳ ସହ ଅନ୍ୟ ପରିବାର ସଦସ୍ୟମାନେ ସଫେଦ ବସ୍ତ୍ର ଧାରଣ କରି ଉପସ୍ଥିତ ଥିଲେ। ଅମିତାଭ ବଚ୍ଚନ୍, ଅଭିଷେକ୍ ବଚ୍ଚନ୍, ଆମିର୍ ଖାନ୍, ସାଲମାନ୍ ଖାନ୍, କରଣ ଜୋହର୍ ଓ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ସେଳେବ୍ରେଟିମାନେ ଶ୍ରଦ୍ଧାଞ୍ଜଳି ଦେବାକୁ ପହଞ୍ଚିଥିଲେ।
